حدود بیست سال پیش، عمل جراحی موسوم به برداشتن لوزه سوم یکی از رایج ترین عمل های جراحی مربوط به کودکان بود به طوری که ۹۰ درصد عمل های جراحی مربوط به کودکان عمل برداشتن لوزه ها بود. فقط یک عفونت لازم بود تا عمل برداشتن لوزه سوم تجویز می شد و انجام می گردید. اما امروز بسیاری از متخصصین اطفال باور دارند که تنها در موارد بسیار خاص و مشکلات حاد تنفسی، لوزه سوم با جراحی بیرون آورده می شود.
لوزه سوم چیست و چه کاری انجام می‌دهد؟
آدنوئید ها یا همان لوزه سوم که در اصطلاح عمومی رایج است به بافت هایی گفته می شود که در بالای گلو و پشت بینی در نزدیکی جایی قرار دارند که شیپور استاش از فضای گوش میانی وارد حلق می شود. آدنوئید ها در کنار لوزه ها جزئی از سیستم لنفاوی هستند. سیستم لنفاوی به پاکسازی بدن از عفونت ها و در تعادل نگاه داشتن مایعات بدن کمک می کند. آدنوئیدها نیز مانند لوزه ها میکروب هایی که از طریق دهان و بینی وارد بدن می شوند را به دام می اندازند و به عبارتی خط مقدم سیستم ایمنی بدن محسوب می شوند.
عفونت در لوزه‌ها و آدنوئیدها:
(لوزه سوم) باتوجه به اینکه لوزه ها و آدنوئیدها اولین جبهه مبارزه بدن با آلودگی ها هستند، اغلب خیلی زود عفونی می شوند. اکثریت قریب به اتفاق (۹۰٪) این عفونت ها ویروسی و ۱۰ درصد دیگر باکتریایی هستند. عفونت در لوزه ها باعث بزرگ شدن آنها می شود. لوزه هایی که اغلب چندین بار در سال آلوده می شوند، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند.
لوزه ها و آدنوئیدهایی که به طور مزمن بزرگ می شوند ممکن است تهویه طبیعی و عملکرد شیپور استاش را به خطر بیندازند، مجراهای تنفسی را مسدود کرده و منجر به اختلال در خواب، برانگیختگی مکرر خواب، خروپف و حتی آپنه واقعی (قطع موقت تنفس) شوند.
کودکان مبتلا به آدنوئیدهای بزرگ شده ممکن است دچار گرفتگی صدا یا در اصطلاح تودماغی صحبت کردن، و تنفس دهانی شوند. کودکانی که خوب نمی خوابند و اغلب در طول روز خسته و بداخلاق هستند و ممکن است در مدرسه مشکل تمرکز داشته باشند ممکن است درگیر عفونت لوزه و بزرگ شدن آنها شده باشند. .
چه زمانی باید عمل جراحی لوزه سوم انجام دهیم؟
همانگونه که قبلا هم اشاره نمودیم امروزه مانند گذشته پزشکان توصیه می کنند تا عمل جراحی برای برداشتن آدنوئیدها انجام نشود زیرا با خارج کردن آنها از بدن در واقع یکی از سدهای دفاعی بدن در برابر ویروس ها و باکتری ها را از بدن خارج نموده ایم اما در بعضی موارد پزشکان هیچ چاره ای جز انجام عمل جراحی ندارند. برخی از این شرایط در ادامه مورد بررسی قرار می گیرند.
- عفونت‌های مکرر و مداوم
اگر عفونت لوزه ها و آدنوئیدها کمتر از ۲ بار در سال اتفاق بیفتند معمولا پزشکان عمل جراحی را توصیه نمی کنند اما اگر این عفونت ها به صورت مکرر اتفاق بیفتند و باعث بروز مشکلاتی از قبیل خروپف در خواب، مشکلات تنفسی و آپنه خواب( قطع تنفس موقتی در خواب) شوند پزشکان عمل آدنوئیدکتومی را توصیه می نمایند.
به یاد داشته باشید که عفونت های ویروسی به هیچ عنوان دلیل مناسبی برای انجام عمل جراحی نیستند و در مورد عفونت های منجر به برداشتن لوزه سوم، فقط عفونت های باکتریایی و استرپتوکوکی مورد بررسی قرار می‌گیرند.
- آبسه و تومور
اگر ناحیه اطراف لوزه ها عفونی شود و حفره‌ای از چرک تشکیل شود در اصطلاح به آن آبسه می‌گویند. آبسه ها و تومورها اگرچه خیلی رایج نیستند اما می توانند دلیل دیگری برای انجام عمل جراحی باشند، - عدم کارکرد آنتی بیوتیک ها
در صورت عفونت های مکرر و مصرف آنتی بیوتیک ها، نوعی مقاومت نسبت به آنتی بیوتیک ها در بدن به وجود می آید که باعث می شود به تدریج عملکرد آنها در بدن ضعیف شود و در صورت عفونت های پشت سر هم این داروها دیگر موثر واقع نمی شوند. در این صورت پزشکان بیمار را برای عمل جراحی راهنمایی می نمایند. - آپنه خواب
به ایجاد اختلال در تنفس از راه بینی و مجراهای دیگر تنفسی در هنگام خواب آپنه خواب گفته می شود. در این وضعیت، تنفس بیمار کم عمق شده یا حتی ممکن است متوقف شود.
این اتفاق ممکن است چندین بار در طول شب رخ دهد و باعث می شود که دیافراگم و عضلات قفسه سینه به سختی عمل کنند و هوا نیز به سختی وارد ریه شود.
خروپف کردن های زیاد و بلند به حالت خرناس و همچنین حرکات ناگهانی در خواب و ضربان نامنظم قلب از علائم آپنه خواب در افراد است.
در کوتاه مدت، آپنه خواب باعث خستگی،بیحالی و خواب آلودگی در طول روز و هم چنین بیش فعالی در کودکان، عدم توانایی تمرکز، مشکلات قلبی و چاقی می شود.
یکی از دلایلی که منجر به ایجاد آپنه خواب می شود، ورم لوزه ها و آدنوئیدهاست که در صورت موفق نبودن سایر درمان ها مانند درمان های دارویی، پزشکان عمل جراحی برداشتن لوزه را تجویز می نمایند.
سخن آخر:
با اینکه هنوز هم مواردی هستند که بنا بر تشخیص پزشکان نیاز به جراحی لوزه دارند اما مطالعات نشان می‌دهد که برداشتن لوزه برای گروه بسیار کوچکی از افراد مفید است و می تواند باعث راحت تر زندگی کردن آنها شود و البته لازم به ذکر است که این راحتی می تواند موقتی باشد و پس از مدتی سیستم ایمنی بدن بر اثر نبود لوزه ها و آدنوئیدها تضعیف شود.
بنابراین توصیه پزشکان بر این است که تا حد توان با عفونت های لوزه و آدنوئید مقابله شود و از عمل جراحی دوری گردد. در بسیاری از کودکان با بالا رفتن سن، لوزه ها به اندازه های طبیعی خود می رسند و دیگر باعث گرفتگی مجراهای تنفسی نمی شوند. فقط کمی صبر کافی است!
